Iskani niz je bil najden v DRUGI VSEBINI:
raztopína
1. homogena zmes enega ali več topljencev, molekularno dispergiranih v drugi snovi, navadno tekočini (topilu)
2. → solucija
Rhizóbium
rizobij; rod po Gramu negativnih, aerobnih, pleomorfnih, asporogenih, paličastih bakterij, ki se gibljejo z 2 do 6 peritrihnimi bički (skupina I), ali pa z enim polarnim ali subpolarnim bičkom (skupina II). Involucijska oblika, ki se pojavlja v simbiotski povezavi, je podobna črki y in se imenuje bakteroid. Bakterije tega roda omogočajo v simbiozi z nekaterimi stročnicami prehranjevanje sistema z molekularnim dušikom (N2). Za kmetijsko pomembne stročnice, ki v tleh ne najdejo ustreznega simbiotskega partnerja, se namnožena vrsta rizobija uporablja kot cepivo za seme. Opisanih je 6 vrst. Tipska vrsta je Rhizóbium leguminosárum. V novejšem času se počasi rastoče vrste uvrščajo v samostojen rod Bradyrhizóbium.
Rickéttsia
rikecija; rod po Gramu negativnih, pleomorfnih bakterij, ki se pojavljajo kot kratke paličke, kot koki in včasih kot filamenti, posamezno, v parih in kratkih verižicah. Bakterije tega roda ne gredo skozi bakteriološke filtre. Po Giemsi se obarvajo modro. Ne delajo trosov, nimajo bičkov niti ovojnice. Večina vrst raste v citoplazmi, nekatere pa parazitirajo v jedru celic vretenčarjev in členonožcev. Gojimo jih v rumenjakovi vrečki kokošjega ploda in v celičnih kulturah. Razmnožujejo se s prečno delitvijo. Tipska vrsta je R. prowazékii, ki je povzročiteljica epidemične pegavice. Rezervoar te rikecije je človek, prenašajo pa jo bele in naglavne uši. R. typhi (R. mooseri) povzroča murino ali endemično pegavico. To rikecijo prenaša na človeka podganja bolha, včasih tudi podganja uš in morda tudi človeška uš. R. rickéttsii povzroča pegavico Skalnega pogorja (Rocky Mountain spotted fever). To rikecijo prenašajo z glodavcev na človeka razni klopi, zlasti Dermacéntor andersóni. R. sibírica je p...
safranín
bazično rdeče barvilo, ki zaradi metakromazije barva strukture oranžno, v histologiji se uporablja kot jedrno barvilo, v mikrobiologiji pa pri barvanju po Gramu
Salmonélla
salmonela; rod fakultativno anaerobnih, nesporogenih, paličastih, večinoma peritrihnih, antigensko heterogenih, po Gramu negativnih bakterij, ki navadno ne fermentirajo laktoze in ne izdelujejo indola. Citrat navadno izkoriščajo kot edini vir ogljika. Rod uvrščamo v družino Enterobacteriáceae. Salmonele povzročajo dve skupini bolezni in sicer tifusno skupino, pri kateri gre za splošno infekcijo s septikemijo, in v drugo skupino, pri kateri gre navadno za enteritis. V rodu je nad 2500 različnih serovarov. Tipska species je S. chóleraesúis, ki povzroča paratifus C. pri prašičih, redko pri človeku. S. typhi je povzročitelj trebušnega tifusa pri človeku. S. paratyphi A povzroča paratifus A pri človeku, S. schottmúelleri (S. paratyphi B) povzroča paratifus B pri človeku, S. hirschféldii (S. paratyphi C) povzroča pri človeku paratifus C ali pa gastroenteritis. S. enterítidis povzroča pri človeku navadno enteritis. S. gallinátidis povzroča pri človeku navadno enteritis. S. gallinárum-pullórum...
Sárcina
sarcina; rod kemoorganotrofnih, anaerobnih, po Gramu pozitivnih, negibljivih oblastih bakterij, ki se pojavljajo v paketih po osem ali več celic. Nimajo pigmenta in ne katalaze. Tipska vrsta je S.ventrículi, ki jo izoliramo iz želodca človeka in nekaterih živali, pa tudi iz tal, blata in rastlinskih semen; S. máxima je bila izolirana s površine zrnja (ovsa, riža, rži), pa tudi iz poljske in vrtne zemlje in iz konjskega gnoja.
Selenómonas
selenomonas; rod po Gramu negativnih, striktno anaerobnih ukrivljenih ali vijačno zvitih paličastih bakterij, ki so na koncih zožene ali zaokrožene tako, da so podobne ledvici ali polmesecu. Imajo šop (do 16) bičkov na konkavni strani. Tipska species je S. sputígena, ki jo najdemo v ustni votlini pri človeku. Ni patogena. Vrsto S. ruminántium najdemo v rumenu.
Serrátia
seracija; rod po Gramu negativnih, ravnih, peritrihnih paličk z zaokroženimi konci iz družine Enterobacteriáceae. Vrste tega roda so zelo razširjene v naravnem okolju (tla, voda, površina rastlin), včasih pa so patogene kot oportunisti. Kolonije so bele, rdečkaste ali rdeče. Rod vsebuje 6 vrst. Tipska vrsta je S. marcéscens, ki navadno izdeluje rdeč endopigment prodigiozin, poznamo pa tudi nepigmentirane biovariante. Prodigiozin izdelujejo tudi nekatere druge vrste.
Shigélla
šigela; rod ravnih, asporogenih, negibljivih, po Gramu negativnih paličastih bakterij z respiratornim in fermentativnim tipom presnove, ki povzročajo grižo pri človeku in primatih. Ogljikove hidrate fermentirajo praviloma tako, da nastane kislina brez plina. Klasificiramo jih v podskupine A,B,C,D. V podskupino A uvrščamo S. dysentériae z 10 serovari, v podskupino B uvrščamo S. fléxneri z 8 serovari, v podskupino C uvrščamo S. bóydii s 15 serovari in v podskupino D S. sónnei, ki je serološko homogena. Tipska vrsta je S. dysentériae serovar 1
Sphaerótilus
rod po Gramu negativnih, paličastih, obvezno aerobnih, asporogenih bakterij, ki živijo v tekočih, organsko onesnaženih sladkih vodah in v aktiv(ira)nem blatu. Posamezne celice (blodilice) edine (tipske) vrste S. nátans so velike 1-2 x 3-10 µm s subpolarnim šopom bičkov. Celice so običajno nameščene v obliki trihoma (laska), ki ga obdaja ovojnica, sestavljena iz kompleksa polisaharidov, beljakovin in maščob. V bogatih gojiščih ne nastanejo ovojnice. Včasih imajo ovojnice še sluzasto plast, v kateri se nabira železov hidroksid. Trihomi z ovojnicami so običajno na enem koncu pritrjeni na podlago. Izrablja lahko mnogo virov C in N, potrebuje pa vitamin B12, oziroma metionin. V celicah se lahko akumulira polihidroksi maslena kislina.